Filosofie

Hatha Yoga : de basis

De Indiase wijsgeer Patanjali beschreef in zijn Yoga sutra’s acht verschillende stadia van yoga, het welgekende achtvoudige pad, waarin leefregels beschreven staan over hoe je een zinvol leven kunt leiden. Yoga asana’s, die we in de lessen beoefenen, zijn maar een klein gedeelte hiervan. Het pad leidt uiteindelijk naar samadhi, de zogenaamde verlichting of gelukzaligheid.

  1. Yama’s staan voor de vijf onthoudingen: geweldloosheid, waarheidsgetrouwheid, niet stelen, kuisheid, beheersing van de seksuele energie en vrij zijn van hebzucht
  2. Niyama’s staan voor de vijf voorschriften: reinheid, tevredenheid, soberheid, zelfbeschouwing en overgave aan het hogere
  3. Asana’s zijn de yogahoudingen die helpen om ons beter te concentreren en te leren stilzitten (‘asana’ betekent ‘zitten’)
  4. Pranayama verwijst naar de beheersing van onze ademhaling
  5. Pratyahara staat voor het uitschakelen van de zintuigen
  6. Dharana staat voor concentratie
  7. Dhyana staat voor meditatie – ekagrata/éénlijnige concentratie/contemplatie
  8. Samadhi tenslotte betekent volledige overgave, éénwording, de uiteindelijke verlichting
Er zijn 4 hoofdpaden van Yoga
Karma Yoga

Karma yoga is de yoga van ‘actie’, waarbij je je hart zuivert door te leren onbaatzuchtig te handelen en in dienst van anderen te staan.

Bhakti Yoga

Bhakti yoga is het pad van ‘toewijding’ en richt zich op toewijding aan het goddelijke.

Jhana Yoga

Jnana yoga is de yoga van ‘wijsheid’ en moedigt mensen aan om de oude geschriften zoals de Upanishads te bestuderen.

Raja Yoga

Raja yoga is de yoga van ‘controle over lichaam en geest’. De focus ligt op meditatie en energetica. Hier komen ook hatha yoga en moderne asana’s vandaan. ‘Raja’ betekent ‘koning’, via raja yoga bewandel je dus de ‘koninklijke weg’. Deze vorm van yoga heeft als doel om tot éénwording en daarmee bevrijding te komen, door volledige beheersing van de geest. Raja yoga wordt beoefend door het achtvoudige pad van Patanjali te volgen.

Yoga en Gezondheid

Yoga is een oeroude en universele wetenschap, die iedereen kan beoefenen. Het is dus niet zuiver Oosters. Yoga is wel vanuit het Oosten, meer specifiek vanuit India, naar ons toegekomen, maar kan in het dagelijkse Westerse leven worden geïntegreerd.

Yoga is een Sanskriet woord wat betekent ‘verenigen-samenbrengen-éénmaking’. Men moet tot het diepste van z’n wezen trachten te komen om zichzelf te begrijpen en dit kan men door middel van yoga. Met de lichamelijke yoga, de asana’s, doet men een voorbereiding tot meditatie.

In de yoga moeten alle facetten aan bod komen zoals gevoelens, spiritualiteit, wetenschap, gezondheid. Yoga heeft een grote link naar gezondheid op 5 vlakken.

Er moet voldaan worden aan:

Voldoende en juiste beweging (asana’s)

Voldoende en juiste ademhaling (pranayama)

Voldoende en juiste ontspanning (relaxatie)

Juiste voeding

Juist denken (meditatie)

Swami Shivenanda (1887-1963) was een hindoeïstische spirituele leider op het gebied van yoga en Vedanta en vatte deze 5 punten als volgt samen:

1. Beweging

Men zegt ‘rust roest’; daarom is voldoende bewegen een must. Yoga is speciaal uitgedacht geweest door wijzen uit het Oosten, die wisten hoe het lichaam werkt en dieper inwerkt op klieren en organen in het lichaam. De asana’s zijn zodanig gemaakt, dat deze hun uitwerking hebben op de klieren en organen binnen het lichaam en zelfs dieper inwerken op de fijnere niveaus ter hoogte van de chakra’s en nadi’s. Dit leidt uiteindelijk tot een gezonder lichaam. Men oefent ook op een rustig tempo; dit wil zeggen niet té vlug en niet té traag en met ademhalingsrust tussenin.

Men kan dynamisch of statisch oefenen. In het begin oefenen we vooral dynamisch. Hoe leniger we worden, hoe meer statisch we asana’s kunnen aanhouden, omdat dit meestal de moeilijkere vorm is. Ook de uitwerking ervan is anders. Bijvoorbeeld ‘voorover buigen’ in dynamische vorm is niet gelijk aan de statische vorm. In de statische vorm is er veel meer bloedtoevoer naar het brein en heeft dit een andere uitwerking dan de dynamische vorm.

2. Ademhaling

Ademhaling: beheers de geest door de ademhaling te controleren. Een juiste ademhalingstechniek levert bovendien zuurstof voor de vitale organen en systemen. De ademhaling is van groter belang dan het uitoefenen van de yogahoudingen op zich. Het zuivert ons systeem, brengt de geest tot rust en geeft ons kracht en energie om volop te kunnen leven.

We hebben verschillende vormen van ademhaling:

Borstademhaling & ademhaling op de toppen – de longen zijn piramidevormig en eindigen op longblaasjes. Ademen tot in de ‘toppen’ wijst op het maximaliseren van het inademen tot in de longblaasjes richting het sleutelbeen.

Buikademhaling – een baby ademt met de buik, een gespannen volwassene ademt oppervlakkig en vanuit de longen. Buikademhaling duidt vooral op de beweging, die men maakt met de longen en de massage die men maakt op de organen en het diafragma. Hierbij beweegt vooral de buik op en neer.

Flankademhaling – hierbij richt men zich op de flanken links en recht en brengt men volume in de zijkanten van de longen. Deze ademhaling doet men het best, nadat men specifieke asana’s aanneemt, van waaruit deze ademhaling kan worden beoefend.

Volledige ademhaling – deze ademhaling vat alle bovenstaande ademhalingen samen. Bij volledige ademhaling start men vanuit de buikademhaling, over flankademhaling, naar borstademhaling om uiteindelijk in de toppen te eindigen. Deze volledige ademhaling 10 minuten per dag beoefenen zorgt ervoor dat je heel moeilijk ziek wordt. Om maar aan te tonen hoe krachtig & essentieel onze ademhaling is om gezond te blijven.

Door pranayama optimaliseert men de celkwaliteit en werkt men ook anti-kanker. Het is van belang om voldoende prana (energie) op te nemen om de weerstand tegen ziekte te verhogen. Pranayama werkt dieper door dan asana’s, daarom dat dit het tweede stadium is, nà asana’s, in het achtvoudige pad.

3. Ontspanning

Het lichaam moet ontspannen om te kunnen herstellen en energie op te bouwen. Door te ontspannen in shavasana, een asana waarbij je languit op je rug ligt en waarbij je luistert naar autosuggestietechnieken, kunnen het lichaam en de zintuigen in diepe rust komen. Een mens heeft een aantal uren rust nodig per etmaal, want hard werken betekent ook hard rusten. Rust op zich is niet voldoende. Men dient ook mentaal tot rust te komen.

4. Voeding

Voeding is dat wat het lichaam absorbeert via de zintuigen (voeding, lucht, straling, cosmetica, muziek, films, enz.) en het lichaam en de geest voedt en herstelt. Een gezonde, evenwichtige voeding is essentieel om goed te blijven functioneren en vrij te blijven van ziekte. Yoga vraagt niet om een dieet te volgen of vegetariër te worden. Wanneer men echter meer dan 4 uur per dag mediteert, dient wel een speciaal dieet te worden gevolgd. Voor de gewone mens is enkel een algemeen gezonde voeding van veel groenten, fruit en weinig vlees en vis aangewezen (mediterraans dieet). Een verdere stap kan zijn om vegetarisch te eten, alleen kijkt men dan best eerst of men wel een type is om aan vegetarisme te doen.

Een hoger aangeschreven vorm is het veganisme, waar elke vorm van koemelk wordt vermeden. Dit is wel niet voor iedereen aangewezen. Raad is: ‘Eet zo zuiver en zo vers mogelijk’. Uitspraak ‘mensen eten veel te veel’ wijst op 1/3 van wat we eten, daar leven we van; 2/3 van wat we eten, daar leven ongewild de dokters van. Wees dus evenwichtig in wat en hoeveel je eet.

5. Positief denken & Meditatie

Meditatie activeert het parasympatische zenuwstelsel, wat instaat voor rust, verteren, genezen en groeien en dient als ‘voedsel voor de geest’. Meditatie verbetert de fysieke, mentale en spirituele toestand. Positieve gedachten genereren positieve energie zoals negatieve gedachten dit verlagen.

Het is van belang de juiste mentale filosofie erop na te houden. Lichaam en denken zijn een eenheid. Wat men denkt, beïnvloed ook het lichaam. ‘Elke positieve gedachte is een levensimpuls, elke negatieve gedachte is een doodsimpuls’ volgens Dr. Vogel.